vasael.ir

به گزارش خبرنگار وسائل، کدام یک از ما از داشتن نسخه‌ای کارگشا برای سیر و سلوک بدمان می‌آید؟ حالا اینکه چقدر همت و اراده برای عمل کردن به اینجور نسخه‌ها داریم به کنار، اما آن چیزی که نمی‌توان انکارش کرد، علاقه فطری ما به قرب الهی و البته بدست آوردن دستورالعملی برای رسیدن به این هدف است.

احتمالاً همین میل فطری هم هست که هر روز یک نفر علم عرفان و طریقت بلند می‌کند و جمعی از مردم را گرد خود جمع می‌نماید.

حالا شاید ما با خواندن این چند خط منتظر باشیم تا این بار هم دستورالعمل‌هایی شامل چند ذکر و عمل مستحبی در اوقات و مکان‌های خاص پیشنهاد داده شود. اما دستورالعملی که قرار است اینجا داده شود کمی متفاوت است.

کتاب «سلوک با همسر» راهی جلوی پای ما قرار می‌دهد تا به خدا نزدیک‌تر شویم اما از راهی متفاوت که شاید خیلی حواسمان به آن نبوده است. برای مایی که معمولاً دنبال نسخه‌های عجیب و غریب با توصیه‌هایی سخت و غیرطبیعی می‌گردیم، اینکه کسی بهترین راه نیل به تقرب را دقت در رفتارهای خانوادگی معرفی کند شاید عجیب باشد.

مقدمه مؤلف

نهاد خانواده یکی از مهم‌ترین و اصلی‌ترین ارکان جامعه بوده و تأثیر شگرفی بر حیات فکری و فرهنگی و معنوی و ایمانی اجتماع داشته و نقش جدی در پویایی و سرزندگی و نشاط آن دارد که اگر به شدت از آن مراقبت و مواظبت شود، زمینهٔ دست‌یابی به سعادت حقیقی و ابدی را برای طالب حقیقی قرب حضرت حق- جلّ جلاله- فراهم می‌سازد و از آنجایی که سالکِ عاشقِ دلدادهٔ حضرت جانان – جلّ جلاله- آرمانی جز توحید و کمال عبودیت ندارد، باید برای رسیدن به این هدف غایی و نهایی، زندگی و معاشرت و تعامل خویش با همسر و سایر اعضای خانواده‌اش را به گونه‌ای تنظیم نماید، تا پیوند همسری که منطبق با فطرت توحیدی و خواست محبوب ازلی و ابدی است، نردبانی برای صعود و فتح قله‌های کمال انسانی باشد و چنین آرزویی دست یافتنی نخواهد بود مگر آنکه براساس معارف نورانی و کلمات حضرت حق- جل‌جلاله- و هدایت‌های او سُبحانَه و اولیای عظیم الشأنش – صلوات الله علیهم – روح معنویت و توحید و عبودیت را بر همهٔ شؤون زندگی خویش حاکم سازد.

سالک باید با الهام از اقیانوس کران ناپیدای معارف قرآن و عترت – علیهم السلام – با ظرافت‌های همسرداری آشنا شده و به مراقبهٔ جدی از مرزهای مقدس نهاد خانواده بپردازد و آن را از تهاجم وسوسه‌های شیاطین جنی و انسی و راهزنان طریق بندگی و عبودیت، حفظ نماید و به این حقیقت توجه داشته باشد که اندک غفلتی ممکن است کانون زندگی‌اش را دچار بحران کرده و نه تنها راه رسیدن به توحید و کمال عبودیت و حیات طیبه و وصال حضرت محبوب – جل جلاله – به رویش سد شود و در سیر عبودی‌اش توقف و ایستایی ایجاد گردد، بلکه بازندهٔ امتحانات دائمی و شبانه‌روزی در محیط زندگی‌اش شود و به وادی حرمان و انحطاط و سقوط کشیده شده و در سیر نزولی قرار گیرد.

از آیات الهی که اهل فکر را باید به تدبر و اندیشه وادارد آن است که ذات اقدس حضرت احدیت- جل جلاله- بین زوجین، مودت و رحمت را قرار داده است: (وَمِنْ آیَاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَکُم مِّنْ أَنفُسِکُمْ أَزْوَاجًا لِّتَسْکُنُوا إِلَیْهَا وَجَعَلَ بَیْنَکُم مَّوَدَّهً وَرَحْمَهً إِنَّ فِی ذَلِکَ لَآیَاتٍ لِّقَوْمٍ یَتَفَکَّرُونَ) تا زندگی دنیایی و آخرتی آدمی به کمال مطلوب خود برسد.

عارف واصل، حضرت علامهٔ طباطبایی – قدس سره – که همواره حلقهٔ بندگی خدا و غلامی حضرات معصومین- صلوات الله علیهم – را بر گوش داشت و رمز فتوحات لایدرک و لایوصف معنوی‌اش بود و طالبان کمال را به آن دعوت می‌نمود، با الهام از این آیهٔ مبارکه می‌فرماید: «از روشن‌ترین و بارزترین جلوه‌گاه‌های مودت و رحمت، جامعهٔ کوچک خانواده می‌باشد»؛ «مِنْ اَجَلِّ مواردِ المَوَدَّةِ والرَّحمة، المُجْتَمعُ الْمَنْزِلی».

پس خواست حضرت حق- جل‌جلاله- آن است که خانواده، کانون مودت و رحمت باشد و از آنجایی که سالک عاشق، نمی‌تواند خواسته‌ای جز خواستهٔ محبوبش داشته باشد، باید با شناخت کامل موانع، آن‌ها را از سر راه بردارد و بکوشد تا این رحمت و مودت خدادادی که از عناصر مهم اخلاقی محسوب می‌شود آسیبی نبیند و روز به روز تقویت شده و بر استحکام آن افزوده گردد و جلوه و ظهور بیشتری داشته باشد و محیطی شاداب و نورانی و معنوی ایجاد نماید.

سلوک با همسر با زیر عنوان «نه حرف من، نه حرف تو، حرف خدا»

سلوک با همسر با زیر عنوان «نه حرف من، نه حرف تو، حرف خدا» به من و شما تذکر می‌دهد که آب در کوزه است و ما تشنه لبان می‌گردیم. نویسنده که از شاگردان آیت الله حاج سیّد عبدالله جعفری تهرانی و آیت الله حاج شیخ علی پهلوانی بوده است، با بهره گیری از روش سلوکی آن دو عارف واصل به نکات ارزشمندی در سیر الی الله توجّه داده و آنچه را که طالبان قرب الهی باید در مقام تخلیه و تحلیهٔ آن در سلوک با همسر خویش داشته باشند، به خوبی تبیین کرده است.

مؤلف در بخشی از این کتاب آورده است: «از عارف بزرگوار مرحوم آقا سید هاشم حداد- قدس سره- که از شاگردان سلوکی حضرت جمال العارفین مرحوم آیة الله سید علی قاضی- قدس الله نفسه- بوده، نقل شده است که می‌فرموده: «انسان اگر بخواهد واصل شود، شروع آن از خانه و زن و بچه است.»

نویسنده آیات و روایات و حکایاتی از شیوه عملی بزرگانی چون آیت الله آقا میرزا محمد تقی شیرازی، آیت الله بهجت، آیت الله پهلوانی، علامه طباطبایی، ملأ مهدی نراقی، آقا شیخ غلام رضا یزدی، آیت الله بروجردی، رجب علی خیاط، آقا شیخ محمد ابراهیم آیتی، امام خمینی، آقاشیخ محمد بهاری همدانی، سید بن طاووس، مقام معظم رهبری، علامه حسن زاده آملی، و اشعاری از حافظ، باباطاهر را در این کتاب بیان کرده است و همچنین در اول هر پاراگراف مخاطب خود را با لفظ ای عزیز، مورد خطاب قرار داده و بعد از آن نصایح و سفارشات قرآن و اولیاء الله و نکاتی از بزرگان و عرفای دین که در کتب مختلف وجود دارد، آورده است.

رفق و مدارا

نویسنده در باب رفق و مدارا می‌نویسد: «ای عزیز! سهم رفق و مدارا در زندگی سعادتمندانه‌ات به اندازه ای است که سید مخلصین (صلی الله علیه و آله) فرمود: مدارا با مردم، نیمی از ایمان و رفق با آنان، نیمی از زندگی است.»

خواندن این کتاب 312 صفحه‌ای علاوه بر اینکه می‌تواند یکی از مهم‌ترین عواملی که سد سلوک و تقرب ما شده است را به بما بنمایاند، در واقع کیفیت زندگی و تعاملات خانوادگی ما را هم بالاتر می‌برد و کمک می‌کند تا خانواده‌اش شادتر، سالم‌تر و اسلامی‌تر داشته باشیم.

پرهیز از خشم و غضب

ای عزیز این قوه غضبیه که نعمتی از نعم الهیه می‌باشد به گزاف در وجودت به ودیعه گذاشته نشده است. حفظ نظام عالیه و تشکیل مدینه فاضله انسانیه و تحصیل سعادت دنیا و آخرت بدون آن ممکن نمی‌باشد، اگر آن را در جایی که نباید به کار بگیری، به کار گرفتی و یا در جایی که باید به کار گیری، به کار نگرفتی، کفران این تحفه آسمانی را نموده ای که «لَئِن شَکَرْتُمْ لَأَزِیْدَنَّکُمْ وَ لَئِن کَفَرْتُمْ إِنَّ عَذَابِی لَشَدِیدٌ».

«ای عزیز! یکی از اموری که سرمایه‌ها و اندوخته‌های سلوکی و معنوی‌ات را خاکستر کرده و به باد می‌دهد و تو را در دره سقوط قرار داده و به وادی هلاکت می‌کشاند، شعله خشم و غضبی است که نشأت گرفته از رضایت محبوب حقیقی‌ات - جل جلاله - نباشد.

قناعت و ساده زیستی

نویسنده در «باب قناعت و ساده زیستی» می‌نویسد: یکی از ارزش‌های متعای و معنوی که نقش جدی در کسب کمالات معنوی و انقطاع الی الله دارد، قناعت و ساده زیستی است که غفلت و بی توجهی به آن دلبساگی را به مظاهر فریبنده دنیا زیاد کرده و کانون زندگی‌ات را از لذت‌های حقیقی تهی ساخته و از دست یابی به حیات طیبه بازت می‌دارد.

حضرت علی علیه السلام که نمونه و اسوه ساده زیستی بود در توصیف «زید بن صوحان» که در جنگ جمل به شهادت رسید می‌فرماید: خدا رحمتت کند ای زید که به راستی کم هزینه و بسیار کمک کار بودی.

کتاب خواننده خود را مخاطب قرار می‌دهد و بسیاری از جمله‌ها با عبارت «ای عزیز» آغاز می‌شود. البته نویسنده متواضعانه در مقدمه کتاب نوشته است که این خطاب «ای عزیز» در واقع به نفس خود اوست که نیازمند توجه و بکارگیری این توصیه‌هاست.

کتاب «سلوک با همسر» در حالی که یکسال از انتشار آن می‌گذرد به چاپ سوم رسیده و در مجالس اخلاقی و تربیتی به یک کتاب مرجع تبدیل شده که خیلی از کارشناسان و مشاوران تربیتی و خانواده مطالعه آن را به مراجعان خود پیشنهاد می‌دهند.

این کتاب که به بیان سبک زندگی منطبق بر فطرت توحیدی پرداخته، مشتمل بر 25 عنوان است

این کتاب که به بیان سبک زندگی منطبق بر فطرت توحیدی پرداخته، مشتمل بر 25 عنوان است. محبوب‌ترین بنا، تکریم والدین، حسن خلق، سوء خلق، صبر بر سوء خلق، حلم و پرهیز از شتاب زدگی، رفق و مدارا، پرهیز از خشم و غضب، توهین، تحقیر و ایذاء، پوزش خواهی و پوزش طلبی، آتش قهر، انصاف، مهرورزی، خوش گویی، شریک در دعا، همیاری و همکاری، هدیه دادن، تشکر و سپاس گزاری، منت گذاری، وفای به عهد، قناعت و ساده زیستی، پاسخ به نیازهای غریزی جنسی، تعاون، نیازمندی به موعظه و مطالعه و سخن آخرین فصل‌های این کتاب است که هر کدام از این عناوین به بخش‌های مختلفی تقسیم شده‌اند و مؤلف در رابطه با آن‌ها توضیحاتی داده است.

در واقع همه موضوعات و مسائلی که می‌تواند مبتلابه یک زندگی زناشویی و خانوادگی باشد و در تعاملات روزمره اعضای خانواده رخ دهد در این کتاب مطرح شده و آنگونه که مورد پسند سبک زندگی اسلامی است به آن پرداخته شده است؛ البته نه فقط بعنوان راهی برای کاهش تنش‌های خانوادگی بلکه بعنوان مسیری جهت رسیدن به قرب الهی و تکامل. مؤلف کتاب با آوردن حکایت‌های اخلاقی و تربیتی از بزرگان در جای جای کتاب علاوه بر اینکه خواندن کتاب را برای مخاطب عام دلنشین و شیرین نموده است، عملاً راهکارهای عملی هم پیش پای او قرار داده تا کتاب جنبه کاربردی هم پیدا کند.

در بخش پایانی آمده است:

از خود دم زدن هرگز

سالک الی الله باید اراده خویش را مستغرق در اراده مولای حقیقی و محبوب ازلی و ابدی اش نماید و در مملکت جان او جز اراده و خواست حضرت حق ، خواست و اراده ای نباشد پس بکوش تا لوح قلبت را به تابلوی « کلمه الله هی العلیا» مزین ساخته و جز خدا و سخنان اولیای الهی که سخن آن ها عین کلام خداست معیار و میزانی نداشته باش و در همه جا و با همه کس خصوصا همسرت از خدا دم بزن که بزرگان نکردند در خود نگاه.

مشورت با همسر

ای عزیز هرگاه خواستی تصمیم به انجام کاری بگیری که مربوط به خانه و خانواده و زندگی مشترکت می باشد با همسرت مشورت کرده و تبادل نظر نما و از تک روی پرهیز کن و خود را از فکر و اندیشه و دانش و تجربه شریک زندگی ات محروم مساز چرا که ای بسا مقدر چنین باشد که راه فتح و گشایش تو را خداوند بر زبان همسرت جاری نماید.

کتاب «سلوک با همسر» به قلم «ص.ج» و توسط نشر تراث منتشر شده است./601/422/ح

تهیه و تنظیم: محرم آتش افروز

فهرست مطالب:

سخن آغازین

سه حکایت

نکته

۱- محبوب‌ترین بنا

ضرورت شناخت موانع و عوامل رشد و تعالی انسانی

تفاوت در خلقت

تجرّد و تأهّل

۲- تکریم والدین

نیکی به مادر

سلب قابلیت‌های معنوی

شایسته‌گویی و شایسته‌خویی

مادرداری اویس قرنی

بایزید بسطامی

درسی از سید اهل مراقبه

حکایت عبدصالح

سفارش امام زمان

رضایت حضرت احدیت

دعا در حق والدین

طریق سلوک با والدین

۳- حُسن خُلْق

۴- سوء خلق

۵- صبر بر سوء خُلق

دستورالعمل مرحوم قاضی

شیخ ابوالحسن خرقانی

۶- حلم و پرهیز از شتاب‌زدگی

توصیف آتش دوزخ

رضوان الهی

حدیث عنوان بصری

جلوه‌ای از حلم مرحوم زاهد

تندیس حلم

۷- رفق و مدارا

مرز رفق و مدارا

۸- پرهیز از خشم و غضب

دل‌جویی

تباه شدن سرمایه ملکوتی

سلب توفیق همراهی با خوبان

محرومیت از سایه لطف الهی

یاد خدا در همه حال

تیرگی جان

خشم برخواسته از رضای حضرت دوست

۹- توهین و تحقیر و ایذاء

رنجاندن اولیای الهی

اذلال اهل ایمان

۱۰- پوزش‌خواهی و پوزش طلبی

مراقبت در گفتار و رفتار

پوزش‌خواهی

مظالم عباد

پوزش‌پذیری

زشت‌ترین عیوب

فرسایش معنوی

صفح جمیل

حدّ پوزش‌پذیری

۱۱- آتش قهر

دام شیطان

برتر از هر نماز و روزه‌ای

خاموش کردن آتش نزاع

سخت‌گیری‌های بی‌مورد

خروج از اسلام و محرومیت از رحمت خاصّه الهیه

مانع پذیرش عمل

شتاب مکن

۱۲- انصاف

روایتی که کمرم را شکسته

آثار انصاف

انصاف و فتح باب ملاقات

۱۳- مهرورزی

مهرورزی خالصانه

جلوه‌های مهرورزی

کانون عشق‌ورزی

۱۴- خوش‌گویی

سخت‌تر از زخم نیزه

ارزیابی شخصیت

زبان ارادت

دل رباتر شدن زندگی

ناسزاگویی به بادها

۱۵- شریک در دعا

بارزترین جلوه مهرورزی

دوام برکت

او را به خدا بسپار

انتظارات پس از مرگ

۱۶- همیاری و همکاری

انیت موهوم

خشنودی حق در خدمت به خلق

خدمت بی‌منت و خالصانه

۱۷- هدیه دادن

ظهور دادن عشق درونی

محترم شمردن سلیقه و نیاز

قدرشناسی

جلوه‌ای از هدیه دادن خالصانه

۱۸- تشکر و سپاسگزاری

ارزشمندتر از نیکی کردن

ناسپاسی از حضرت حق

تنزّل از مقام انسانی

روز ظهور حقایق

تشکر خالصانه

۱۹- منّت‌گذاری

تنافس در خیررسانی

صاعقه منت‌گذاری

نقص در توحید

دام‌گذاری شیطان

۲۰- وفای به عهد

خُلق رحمانی

خُلق شیطانی

فطرت مخموره

ریشة بسیاری از کمالات

تنزّل معنوی

ناتوانی از وفای به عهد

۲۱- قناعت و ساده‌زیست

ستودن انسان‌های کم هزینه

بردگی و اسارت

ضعف شخصیت

قطع طمع شیطان

قناعت در امور معنوی

۲۲- پاسخ به نیازهای غریزی جنسی

آراستگی به اخلاق انبیا

وسوسه‌های شیطانی

۲۳- تـعاون

قدرش را بدان

حجاب حق‌بینی

اعانت بر اثم

آتش‌سوزان جهنم

بهترین همسر

۲۴- نیازمندی به موعظه و مطالعه

حضور در حلقه‌های ذکر

انس با کلمات اهل معرفت

۲۵- سخن آخرین

از خود دم زدن هرگز!

تجربه‌آموزی

پای‌بندی به حقوق واجبه

مشورت

مـاه عسـل

فراموش نکردن مقصد